Perfectionisme: wanneer goed nooit goed genoeg is

Lange tijd dacht ik dat perfectionisme iets positiefs was. Het betekende toch dat je hoge standaarden hebt, dat je je best doet en dat je dingen goed wilt doen? Maar op een gegeven moment merkte ik dat het me meer energie kostte dan opleverde. Ik kon iets afmaken en er tóch niet tevreden over zijn. Of ik bleef eindeloos schaven aan details die anderen niet eens zouden opmerken. Het was nooit écht af. Nooit écht goed genoeg.

En dat is precies wat perfectionisme zo uitputtend maakt. Niet omdat het je motiveert om je best te doen, maar omdat het je het gevoel geeft dat je altijd nét tekortschiet.

Hoe perfectionisme eruitziet

Perfectionisme kan zich op veel manieren uiten. Misschien herken je jezelf hierin:

• Je stelt hoge eisen aan jezelf – en vindt het moeilijk om tevreden te zijn met het resultaat.
• Je bent bang om fouten te maken – want dat voelt als falen.
• Je hebt moeite met keuzes maken – omdat je het ‘perfecte’ antwoord wilt vinden.
• Je voelt je snel verantwoordelijk voor alles – en hebt moeite met loslaten.
• Je stelt taken soms uit – niet omdat je lui bent, maar omdat je bang bent dat het niet goed genoeg wordt.

Ik heb het allemaal gehad. En eerlijk? Soms nog steeds. Maar ik heb inmiddels wél door waar het vandaan komt en wat ik eraan kan doen.

Wat ligt eronder?

Perfectionisme komt niet uit het niets. Het heeft vaak diepe wortels in je jeugd, in je onderbewustzijn en in wat je ooit hebt geleerd over jezelf en de wereld.

Veel perfectionisten zijn vroeg geleerd dat ze moesten presteren om goed genoeg te zijn. Misschien werd er vroeger veel nadruk gelegd op goede cijfers, op ‘netjes’ zijn, of op verwachtingen die niet altijd haalbaar waren. Onbewust kun je dan het idee ontwikkelen dat liefde en waardering afhangen van hoe goed je iets doet.

Ook kan perfectionisme voortkomen uit onbewuste overtuigingen zoals:

• "Als ik het niet goed doe, dan faal ik."
• "Ik mag geen fouten maken."
• "Anderen doen het altijd beter dan ik."

Deze programmeringen nestelen zich diep in je onderbewustzijn en sturen je gedrag, vaak zonder dat je het doorhebt.

Bij mij zat het perfectionisme er vroeg in. Ik wilde graag alles goed doen, niet alleen voor mezelf, maar ook voor anderen. Ik merkte dat ik waardering kreeg als ik het ‘goed’ deed – en onbewust werd dat mijn meetlat. Maar die meetlat werd steeds hoger, en op een gegeven moment werd het vermoeiend. Want wanneer is het ooit goed genoeg?

Wat kun je eraan doen?

Het goede nieuws? Perfectionisme is aangeleerd, en dus kun je het ook afleren.
Dit zijn een paar dingen die mij hebben geholpen – en die jij misschien ook kunt proberen:

✔ Word je bewust van je gedachten. Hoor je jezelf denken: “Dit is niet goed genoeg” of “Ik moet dit nog beter doen”? Sta stil bij waar die gedachte vandaan komt. Is het echt waar, of is het een oude programmering?

✔ Durf fouten te maken. Dit vond ik de moeilijkste, maar ook de meest bevrijdende. Fouten maken betekent niet dat je faalt, maar dat je leert.

✔ Stel jezelf de vraag: ‘Is dit goed genoeg?’ Niet ‘perfect’, maar goed genoeg. En vaak is dat meer dan voldoende.

✔ Doe iets ‘gewoon goed’, zonder het te overdenken. Kies een taak en rond het af zonder eindeloos te twijfelen. Stuur die mail, publiceer dat artikel, doe dat ene project zonder eindeloos te twijfelen.

✔ Herinner jezelf eraan dat jij niet je prestaties bent. Jouw waarde hangt niet af van hoe goed je iets doet. Jij bent goed zoals je bent.

Tot slot

Perfectionisme loslaten is een proces. Het is geen knop die je omzet, maar iets wat je stap voor stap leert herkennen en doorbreken. Soms val je terug in oude patronen, en dat is oké. Het belangrijkste is dat je jezelf eraan herinnert dat je niet perfect hoeft te zijn om waardevol te zijn.

Herken jij je in perfectionisme? En hoe ga jij ermee om? Laat het me weten, ik ben benieuwd!

Volgende week duiken we dieper in het thema stress!

Liefs,